Poniżej prezentujemy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące Akademickiej Biblioteki Cyfrowej.

  1. Akademicka Biblioteka Cyfrowa — czym jest i jak działa?
  2. Czym jest i jak działa ABC?
  3. W jaki sposób inne uczelnie mogą podjąć współpracę z ABC?
  4. Kto może zostać czytelnikiem ABC?
  5. Co należy zrobić, aby zostać czytelnikiem ABC?
  6. Jestem studentem i chcę zostać czytelnikiem ABC, ale w formularzu rejestracyjnym na liście uczelni nie ma mojej uczelni, co mam zrobić?
  7. Co oznacza przypisanie mojego konta w ABC do profilu mojej uczelni?
  8. Czy przed zapisaniem się do ABC mogę przejrzeć jej zbiory?
  9. Jakie metody przeglądania zbiorów udostępnia ABC?
  10. Jakie informacje o dokumencie mogę zobaczyć?
  11. Co oznaczają poszczególne kategorie adaptacji dokumentów?
  12. W jakich formatach udostępniane są pliki z publikacjami?
  13. Jak mogę zapoznać się z umieszczoną w ABC publikacją?

1. Akademicka Biblioteka Cyfrowa — czym jest i jak działa?

Jednym z większych zmartwień, które ma osoba niewidoma rozpoczynająca studia, jest pytanie, jak sobie poradzę z tak dużą ilością tekstów do przeczytania. Nawet dzisiaj, pomimo użycia najnowszych dobrodziejstw cyfrowej technologii, problem ten wciąż jest jednym z ważniejszych, który trzeba jakoś rozwiązać. Podczas gdy pełnosprawny student może pójść do biblioteki i szybko skorzystać z jej zbiorów, osoba niewidoma chcąc coś przeczytać, musi sobie najpierw taki tekst przygotować, skanując go, co sprawia, że dostęp do materiałów czarnodrukowych znacznie się wydłuża. Poza tym nie każdy dokument da się zeskanować na tyle dobrze, aby od razu był bezbłędnie czytany przez program odczytu ekranu. Dotyczy to zwłaszcza starszych publikacji, które dodatkowo po ich zeskanowaniu trzeba poddać korekcie, której niewidomy student często nie jest w stanie samodzielnie wykonać. Obecnie trudności te można w znacznym stopniu pokonać dzięki dostępowi do Akademickiej Biblioteki Cyfrowej, w której znajduje się już wiele opracowanych materiałów.

2. Czym jest i jak działa ABC?

Akademicka Biblioteka Cyfrowa w skrócie ABC to znajdujący się pod adresem www.abc.uw.edu.pl serwis biblioteczny, w którym gromadzone są elektroniczne wersje dokumentów. Zbiory biblioteczne podzielone zostały na trzy kategorie “Książki”, “Czasopisma” i “Inne dokumenty”, którymi mogą być konspekty, prezentacje oraz inne materiały niebędące książką ani czasopismem. Zasoby biblioteki wzbogacane są przez uczelnie partnerskie, które przygotowując materiały dla swoich niepełnosprawnych studentów i współpracując z ABC, zasilają jej zbiory. Obecnie biblioteka liczy kilkanaście tysięcy zbiorów i ich liczba systematycznie wzrasta. Z ABC współpracuje kilkanaście uczelni z całej Polski.

3. W jaki sposób inne uczelnie mogą podjąć współpracę z ABC?

Każda uczelnia, która chciałaby, aby ich studenci niewidomi, słabowidzący i z innymi niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi czytanie materiałów w formacie czarnodrukowym, mieli dostęp do zbiorów ABC, może się do tego projektu przyłączyć i podjąć współpracę jako uczelnia partnerska. W ramach współpracy możliwe jest korzystanie z zasobów zgromadzonych przez inne uczelnie, jak i również udostępnianie w ABC materiałów zaadaptowanych na potrzeby własnych studentów. W celu podjęcia współpracy należy skontaktować się z Biurem ds. Osób Niepełnosprawnych Uniwersytetu Warszawskiego (BON UW) www.bon.uw.edu.pl, które odpowiada za techniczne funkcjonowanie serwisu oraz jest jego administratorem.

4. Kto może zostać czytelnikiem ABC?

Czytelnikiem biblioteki może zostać przede wszystkim student posiadający orzeczony umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności z tytułu utraty wzroku albo innych niepełnosprawności uniemożliwiających korzystanie z tradycyjnych materiałów w zwykłym druku. Biblioteka adresowana jest przede wszystkim do studentów i pracowników naukowo-dydaktycznych uczelni. Pozostałe osoby też mogą korzystać z jej zbiorów, ale mają one bardziej ograniczony dostęp do ilości materiałów, które mogą pobrać w ciągu miesiąca. Wszelkie regulacje na ten temat zawiera regulamin ABC dostępny na stronie biblioteki.

5. Co należy zrobić, aby zostać czytelnikiem ABC?

Każdy, kto chciałby mieć dostęp do biblioteki i spełnia kryterium umożliwiające korzystanie z niej, musi odwiedzić stronę www.abc.uw.edu.pl i tam się zarejestrować. Proces rejestracji jest bardzo prosty. W pierwszym kroku należy zapoznać się z regulaminem i go zaakceptować, a następnie wypełnić krótki formularz. Studenci, których uczelnie współpracują z ABC, w formularzu rejestracyjnym na liście uczelni muszą wybrać swoją uczelnię. Stają się oni jej czytelnikami i w ABC należą do jej profilu. Osoby niestudiujące muszą na liście uczelni zaznaczyć “Uniwersytet Warszawski”. Po zarejestrowaniu się należy jeszcze dostarczyć do biura / jednostki ds. osób niepełnosprawnych wskazanej w formularzu rejestracyjnym uczelni dokumenty potwierdzające posiadaną niepełnosprawność. O konieczności tej czytelnik jest informowany e-mailem, który ABC wysyła do niego po rejestracji. Po dopełnieniu wszystkich formalności konto zostanie aktywowane, o czym czytelnik zostaje poinformowany osobnym e-mailem. W tym e-mailu zawarty jest również link umożliwiający ustawienie własnego hasła dostępu do biblioteki. Podczas jego tworzenia należy przeczytać umieszczone na stronie definiowania hasła wskazówki dotyczące jego tworzenia.

6. Jestem studentem i chcę zostać czytelnikiem ABC, ale w formularzu rejestracyjnym na liście uczelni nie ma mojej uczelni, co mam zrobić?

Jeżeli jesteś studentem i w formularzu rejestracyjnym na liście uczelni nie znalazłeś swojej uczelni, to zgłoś się do znajdującego się na twojej uczelni biura / jednostki ds. osób niepełnosprawnych i poproś, aby twoja uczelnia nawiązała współpracę z ABC. Drugim możliwym rozwiązaniem jest kontakt z Biurem ds. Osób Niepełnosprawnych UW z prośbą o zainicjowanie kontaktu z macierzystą uczelnią w celu zapewnienia dostępu do zasobów ABC.

7. Co oznacza przypisanie mojego konta w ABC do profilu mojej uczelni?

Każdy czytelnik w bibliotece przypisany jest do profilu wybranej w formularzu rejestracyjnym uczelni. Każdy profil posiada własnego administratora, z którym w razie problemów technicznych należy się w pierwszej kolejności kontaktować. Przynależność do profilu nie oznacza jednak, że można korzystać tylko z materiałów, które przygotowuje dana uczelnia. Każdy czytelnik ABC ma dostęp do wszystkich zgromadzonych w bibliotece zbiorów.

8. Czy przed zapisaniem się do ABC mogę przejrzeć jej zbiory?

Zbiory można przeglądać bez logowania się do biblioteki i posiadania w niej konta. W tym przypadku można tylko wyszukiwać i przeglądać dane bibliograficzne znalezionych dokumentów, ale nie ma możliwości ich pobierania.

9. Jakie metody przeglądania zbiorów udostępnia ABC?

Biblioteka udostępnia dwa sposoby zapoznania się z jej zbiorami – “Przeglądanie” i “wyszukiwanie proste”. Domyślną metodą po wybraniu linku “Katalog zbiorów”, jest “Wyszukiwanie proste”.
Korzystając z tego formularza, możemy wyszukiwać zbiory, używając różnych kryteriów. Najwięcej wyników otrzymamy, wykorzystując kryterium “Opis bibliograficzny”, ponieważ opcja ta przeszukuje jednocześnie kilka pul opisujących dokument.
Podczas przeglądania zasobów mamy możliwość wybrania typu zbiorów, które chcemy przeglądać, oraz określenia dodatkowych warunków wyświetlania zasobów. Katalog można przeglądać według tytułów i autorów. Dodatkowo możemy użyć filtru liter i wyświetlić tylko autorów, zaczynających się na wybraną literę.

10. Jakie informacje o dokumencie mogę zobaczyć?

Po otwarciu karty opisującej dokument otrzymamy informację o autorze / autorach danej pozycji, rodzaju jej adaptacji, tytule, serii oraz hasłach przedmiotowych. Przy opisie publikacji naukowych dodatkowo umieszczany jest ich spis treści. Osoby zalogowane widzą także informację o formacie pliku, w jakim została przygotowana publikacja oraz link do jego pobrania.

11. Co oznaczają poszczególne kategorie adaptacji dokumentów?

Umieszczone w bibliotece zbiory podzielone zostały na kilka kategorii ich adaptacji: “Skan z korektą”, “skan bez korekty”, “skan z adaptacją” i “adaptacja audio”. Ostatnia kategoria dotyczy książek audio udostępnianych w formacie DAISY lub MP3. Pozostałe trzy kategorie opisują stopień korekty / adaptacji wykonanej w tekstowych dokumentach elektronicznych. Takie dokumenty możemy czytać na urządzeniach brajlowskich wyposażonych w funkcję notatnika, przy pomocy przenośnych urządzeń lektorskich posiadających syntezę mowy, na udźwiękowionych komputerach i urządzeniach mobilnych w przeglądarkach książek elektronicznych oraz w edytorach tekstu. Najwyższy poziom przygotowania mają dokumenty znajdujące się w kategorii “Skan z adaptacją”. Pliki takie są przygotowane pod kątem dostępności dla osób niewidomych, które pracują z użyciem programów odczytu ekranu. Niższy poziom korekty mają dokumenty z kategorii “Skan z korektą”, zaś te umieszczone w kategorii “Skan bez korekty” nie są jej w ogóle poddawane. W takich dokumentach czytelnicy mogą znaleźć błędy wynikające z automatycznego przetworzenia ich do wersji elektronicznej.

12. W jakich formatach udostępniane są pliki z publikacjami?

Pliki zawierające elektroniczną wersję publikacji dostępne są w wielu formatach, ale najpopularniejszy jest format tekstowy — txt i rtf, wśród plików audio, to mp3. Każdy zbiór bez względu na użyty format dokumentu jest tak przygotowany, aby był dostępny dla programów odczytu ekranu i specjalistycznych urządzeń lektorskich.

13. Jak mogę zapoznać się z umieszczoną w ABC publikacją?

Czytelnicy pobierają biblioteczne zbiory na swój komputer. Każdy czytelnik może pobrać w miesiącu określoną ilość dokumentów dla studentów (najczęściej jest to limit 30 pozycji) a dla osób niebędących studentami 5. Kolejne pobranie w tym samym miesiącu, tego samego dokumentu nie zmniejsza tego limitu. Po przekroczeniu limitu pobierania dalsze pobieranie zbiorów w danym miesiącu jest blokowane. W takiej sytuacji, aby pobrać kolejny materiał, należy poczekać do następnego miesiąca.